arkiv BBC
Që kur u legalizua në Mbretërinë e Bashkuar, numri i recetave të kanabisit medicinal është rritur ndjeshëm. Me kërkesën që nuk tregon shenja ngadalësimi, një kompani ka ambicie për ta çuar prodhimin e drogës në një nivel të ri.
BBC-së i është dhënë akses në fabrikë me kusht që vendndodhja të mbetet sekret.
Për të hyrë, duhet të vërtetojmë identitetin tonë, të kalojmë nëpër dy porta të sigurta dhe së fundmi, të kalojmë nëpër një derë të papërshkueshme nga plumbat.
Ekipi i sigurisë është ish-ushtarak.
“Ne kemi qindra kamera CCTV përreth vendit – të gjitha me rreze infra të kuqe”, thotë James Leavesley, një nga themeluesit e Dalgety.
Sipas kompanisë, kjo strukturë e teknologjisë së lartë është e para në Mbretërinë e Bashkuar ku kanabisi mjekësor mund të rritet, paketohet dhe furnizohet pacientëve përmes shpërndarësve të autorizuar.
James u interesua për herë të parë për kultivimin e kanabisit të ligjshëm gjashtë vjet më parë.
Edhe pse vjen nga një sfond bujqësor, për shumë vite ai punoi në industrinë e naftës dhe gazit.
Në vitin 2018, kur kanabisi u legalizua për përdorim mjekësor në Mbretërinë e Bashkuar , kërkesa e dukshme për drogën tërhoqi vëmendjen e tij.
“Pati një studim qeveritar që tregonte se ka 1.8 milion njerëz në Mbretërinë e Bashkuar që furnizohen me kanabis të paligjshëm për të ndihmuar në lehtësimin e gjendjeve të tyre mjekësore”, thotë ai.
Po atë vit, ai e diskutoi çështjen ndërsa ishte ulur rreth tryezës së darkës me të atin dhe një mik të familjes.
Shoku zbuloi se edhe ai ishte i etur të hynte në sektorin e kanabisit – kështu që vendosën të fillonin biznesin së bashku dhe formuan Dalgety.
Megjithatë, më e rëndësishmja ishte se ata kishin nevojë për dikë që kishte përvojë reale në prodhimin e kanabisit në shkallë të gjerë.
Ata shikuan nga Kanadaja, ku droga ka qenë e ligjshme që nga viti 2018.
“Ne e dinim se donim të shkonim dhe të kërkonim jashtë Mbretërisë së Bashkuar për një kultivues të aftë dhe Kanadaja ka qenë në ballë të kësaj për kaq shumë kohë”, thotë James.
“Kultivimi i kanabisit është krejtësisht i ndryshëm nga çdo kulturë tjetër dhe ne donim dikë që kishte përvojë.”
Pas një kërkimi të gjerë, ata vendosën të kërkonin një kultivues të quajtur Brady Green.
Brady më parë kishte projektuar dhe ngritur disa objekte të licencuara për kanabis në vendin e tij të lindjes dhe ishte i njohur për punën e tij, thotë James.
Ai veproi si konsulent për kompaninë për tre vjet, përpara se të rekrutohej si kultivuesi kryesor i tyre.
Brady vazhdoi të projektonte të gjithë konfigurimin, duke përfshirë sigurinë e fuqishme të nevojshme për të mbrojtur vendin.
“Ne kemi pika të ndryshme kontrolli të aksesit, akses të kufizuar [që kontrollojnë] se cilat punonjës dhe vizitorë mund të shkojnë në zona të caktuara”, shton James.
“Është shumë e rëndësishme për sasinë e kanabisit që po kultivojmë në vend që Ministria e Brendshme e Mbretërisë së Bashkuar të jetë e sigurt se i marrim seriozisht masat e sigurisë.”
Pavarësisht investimit të madh për James-in dhe partnerët e tij të biznesit, përpjekjet e tyre nuk patën asnjë garanci për sukses.
Kultivimi dhe shitja e ligjshme e kanabisit kërkon një licencë nga Ministria e Brendshme.
Kanabisi gjithashtu duhet të kultivohet sipas një standardi të caktuar dhe të dërgohet për testim përpara se të miratohet për shitje.
Por James dhe partnerët e tij ishin të bindur se ia vlente rreziku, duke pasur parasysh rritjen e fortë të tregjeve në vende si Kanadaja, SHBA-ja dhe Gjermania.
“Ne e dinim që kërkesa për produktin do të ishte e madhe”, thotë James.
Në janar 2023, Dalgety siguroi një licencë nga Ministria e Brendshme për të kultivuar kanabis dhe në prill të atij viti ata filluan kultivimin.
Kulturat e kultivuara ishin klone – gjenetikisht identike – por pavarësisht kësaj, disa grupe produktesh duhej të testoheshin për t’u siguruar që produkti ishte i qëndrueshëm.
Në total, më shumë se 600 mostra u dërguan në Agjencinë Rregullatore të Barnave dhe Produkteve të Kujdesit Shëndetësor (MHRA).
Biznesi kishte shpenzuar 8 deri në 10 milionë paund për të arritur në këtë pikë, kështu që rreziqet ishin të larta.
Brenda fabrikës
Pres të hyj në një dhomë shpellore të mbushur me bimë kanabisi dhe një erë të fortë.
Në vend të kësaj, gjej një sërë korridoresh në stil spitali, secili që të çon në disa laboratorë të vegjël.
“Ndriçimi është bërë sipas porosisë dhe ne në fakt krijojmë erë artificiale në dhomë për t’u siguruar që nuk ka mikroklima”, thotë James.
Është aq e ndritshme, sa na janë dhënë një palë syze të bëra posaçërisht për të mbrojtur sytë.
James shpjegon se duhen rreth 12 deri në 14 javë për të krijuar produktin e përfunduar.
Dy javë nga kjo kohë kalohen në dhomën e tharjes. Ndërsa dera hapet me rrëshqitje, mjedisi përreth është dukshëm i ndryshëm – më i errët dhe më i freskët.
Pasi të thahen, bimët duhet të përgatiten para se të paketohen.
Xhejmsi na çon në një laborator më të madh ku ka gjashtë persona, të veshur me tuta pune, rrjeta flokësh dhe doreza.
Ata janë përzgjedhur me kujdes për shkak të përvojës së tyre në bujqësi ose interesit në biznes.
Lulet do të paketohen dhe do t’u dërgohen pacientëve.
‘Dy industri në një’
Në shtator të këtij viti, James dhe ekipi siguruan licencën e tyre të dytë, e cila u dha atyre lejen për të shitur kanabis.
James beson se sfida e marrjes së të dy licencave është arsyeja pse askush tjetër nuk ka qenë në gjendje të ndërtojë një strukturë “gjithëpërfshirëse”.
“Janë pothuajse dy industri të kombinuara në një, pra është një biznes bujqësor dhe është gjithashtu një biznes mjekësor dhe farmaceutik, dhe shumica e njerëzve kanë aftësinë të specializohen në njërën ose tjetrën, por jo në të dyja”, thotë ai.
Kompania synon ta nxjerrë produktin e saj në treg në janar. Deri në këtë pikë, James thotë se ata do të jenë në gjendje të prodhojnë mjaftueshëm për 4,000 receta në muaj – dhe kompania tashmë ka një partneritet me mjekët që përshkruajnë ilaçet dhe klinikat.
Aktualisht ka rreth 50,000 përdorues të kanabisit medicinal, të cilët marrin receta nga 33 farmaci private.
Megjithatë, shumë pak njerëz po e marrin ilaçin nga NHS .
Arsyeja për këtë është se jo të gjitha produktet medicinale të kanabisit janë të miratuara për përdorim nga Instituti Kombëtar për Ekselencë në Shëndetësi dhe Kujdes (NICE). Ato që janë, përdorin vetëm pjesë të caktuara të bimës.
Mjekët specialistë të NHS mund të përshkruajnë produkte të pamiratuara nëse mendojnë se pacienti do të përfitojë, por ata duhet t’i kërkojnë NHS England të paguajë për rastet individuale dhe shpesh refuzohen.
Specialistët privatë mund të përshkruajnë produkte të pamiratuara nga NHS, por kjo shpesh vjen me një kosto të lartë për pacientët.
Një gram kanabis medicinal i ligjshëm në formë lulesh kushton midis 5 dhe 10 paund.
Me një pacient mesatar që konsumon 0.5 ga në ditë, kjo mund të shkojë deri në 150 paund në muaj.
Çmimi mesatar i kanabisit të paligjshëm raportohet gjerësisht të jetë rreth 10 paund për gram.
Por klinikat ligjore kërkojnë gjithashtu që pacientët të bëjnë kontrolle të rregullta, të cilat mund të kushtojnë të paktën 180 paund në vit.
Për t’u kualifikuar për një recetë përmes klinikave mjekësore ligjore, pacientët duhet të kenë provuar më parë ilaçe të tjera pa sukses.
Departamenti i Shëndetësisë dhe Kujdesit Social tha se kishte nevojë për më shumë kërkime mbi efektet e kanabisit mjekësor përpara se të bëheshin ndryshime në mënyrën se si përshkruhej në NHS.
Një zëdhënës i NHS England tha: “NHS tashmë ofron disa trajtime të licencuara me bazë kanabisi që janë provuar të jenë klinikisht efektive, të miratuara nga rregullatori i barnave dhe të rekomanduara nga NICE.”
“Shumë mjekë dhe organe profesionale me të drejtë mbeten të shqetësuar për produktet pa licencë, dhe prodhuesit duhet të angazhohen në procesin rregullator të barnave në Mbretërinë e Bashkuar për të kërkuar një licencë dhe për t’u dhënë mjekëve besimin për të përdorur produktet e tyre.”
Kush përdor kanabis medicinal?
Laura, një mësuese nga Nottinghamshire, ka blerë kanabis në tregun e zi në të kaluarën për të ndihmuar me probleme të ndryshme mjekësore.
“Kryesisht probleme me sistemin muskuloskeletal, por kam dëmtime të përhapura nervore”, thotë ajo. “Shumë gjëra më ndodhin, të cilat më shkaktojnë dhimbje të përditshme dhe vështirësi në lëvizje.”
Laura nuk është emri i saj i vërtetë – ajo ka zgjedhur të mbetet anonime për shkak të stigmës që i shkakton përdorimi i drogës.
Gjendja e saj ishte aq e dhimbshme saqë iu përshkruan ilaçet më të forta, përfshirë ketaminën.
Pasi ishte referuar te një mjek specialist, iu sugjerua që ajo mund të dëshironte të shqyrtonte mundësinë e përdorimit të kanabisit.
«Më duhej të vendosja nëse doja të bëja diçka që do ta vinte karrierën time në rrezik apo do të më bënte të ndihesha mirë», thotë ajo.
Ajo filloi të përdorte kanabis ilegalisht, por ishte e shqetësuar jo vetëm për ligjshmërinë, por edhe për sigurinë.
«Po flet për drogëra që blen në rrugë, nuk e di çfarë lloji janë, nuk e di forcën e tyre», thotë ajo.
Kur dolën farmacitë e ligjshme të kanabisit, Laura aplikoi për një recetë.
Pasi ka provuar disa kompani të ndryshme, ajo tani përdor një klinikë online me seli në Mbretërinë e Bashkuar të quajtur Alternaleaf.
Ajo thotë se nuk është e shqetësuar për efektet anësore që ndonjëherë shoqërohen me ilaçin – siç janë të menduarit e dëmtuar ose problemet e kujtesës – sepse kanabisi i ligjshëm rritet në kushte të pastra, ndërsa produkti i tregut të zi mund të përmbajë ndotës.
Dhe meqenëse ilaçi përshkruhet dhe monitorohet nga një mjek, ajo thotë se përdorimi i saj menaxhohet mirë.
Por nëse do të rezultonte të kishte ndonjë negativ afatgjatë, ajo mendon se përfitimet do t’i errësonin ato.
“Nuk do të doja të isha pa të, pasi do të kisha shumë dhimbje”, thotë ajo. “Nëse zgjohem vonë dhe nuk kam pasur asnjë dhimbje, mund të filloj ta ndiej dhimbjen që më vjen më shumë.”
Pavarësisht lehtësimit që i jep kanabisi, Laura nuk mund t’ia tregojë askujt tjetër përveç familjes dhe miqve të saj të ngushtë.
«Ende ndihem paksa çuditshëm duke e bërë këtë në publik», thotë ajo. «E gjej veten të fshehur me avulluesin tim portativ për ta mbushur ose për të hapur enët e ilaçeve. Ka një problem që shumë njerëz mendojnë se të gjithë ata që përdorin marihuanë janë përdorues të drogës».
Korrigjimi 9 Maj: Ky artikull fillimisht raportoi se kompania tha se është objekti i parë në Mbretërinë e Bashkuar ku kanabisi mund të rritet, paketohet dhe shitet direkt në farmaci nga një vendndodhje e vetme. Megjithatë, kompania nuk tha se e shet kanabisin direkt në farmaci dhe për këtë arsye e kemi ndryshuar këtë rresht në artikull për të shpjeguar në vend të kësaj se ata furnizojnë pacientët përmes shpërndarësve të autorizuar.
