Karriera politike e kryeministrit të Britanisë së Madhe, Boris Johnson duket se është vendosur sërish në fije të perit, pasi ditën e sotme siç ishte paralajmëruar është publikuar raporti i komisioneres Sue Grey mbi skandalin e festave të çmendura të kabinetit të tij gjatë pandemisë Covid-19.
Në raportin e Grey theksohet se Boris Johnson tregoi “dështime të udhëheqjes” gjatë festave me alkool në Downing Street dhe nënvizohet se ai “duhet të mbajë përgjegjësi”.
Ky raport prej 37 faqesh përmban nëntë fotografi të grumbullimeve të paligjshme dhe nëpunësja e lartë civile tha se publiku “do të zhgënjehej pasi sjelljet e këtij lloji u zhvilluan në këtë shkallë në zemër të qeverisë britanike”, shkruan The Times.
Ajo tha se sjellja e Downing Street gjatë pandemisë ishte “në kundërshtim” me rregullat e vendosura ndaj publikut britanik.
Grey publikoi detaje të reja të 12 tubimeve në selinë e qeverisë dhe Whitehall gjatë pandemisë, ku theksohet se një prej tyre ndodhi pas orës tre të mëngjesit dhe pati “një sherr të vogël mes dy individëve”, ndërsa dikush tjetër ishte i sëmurë. Ndërkohë para një tjetër feste, zyrtarët u paralajmëruan të “kishin parasysh” që të mos dalloheshin nga kamerat teksa mbanin arkat me pije.
Në një moment Martin Reynolds, sekretari kryesor i Johnson, i dërgoi një kolegu një mesazh duke u mburrur se “duket se ia hodhëm paq” me këtë festë plot me pije.
Grey përfundoi: “Cilido qoftë qëllimi fillestar, ajo që ndodhi në shumë prej këtyre tubimeve dhe mënyra në të cilën ato u zhvilluan nuk ishte në përputhje me udhëzimet e Covid në atë kohë. Edhe duke lejuar presionet e jashtëzakonshme nën të cilat kanë qenë zyrtarët dhe këshilltarët, gjetjet faktike të këtij raporti ilustrojnë disa qëndrime dhe sjellje që nuk janë në përputhje me atë udhëzim. Është gjithashtu e qartë, nga rezultati i hetimit policor, se një numër i madh individësh (83) që morën pjesë në këto ngjarje kanë shkelur rregullat e Covid-it dhe rrjedhimisht udhëzimet për Covid-in.”
Ajo shtoi: “Unë kam komentuar tashmë në përditësimin tim për ato që kam gjetur se janë dështime të udhëheqjes dhe gjykimit në Nr. 10 dhe në zyrën e kabinetit. Ngjarjet që hetova u ndoqën nga drejtues të qeverisë. Shumë nga këto ngjarje nuk duhej të lejoheshin të ndodhnin. Është gjithashtu rasti që disa nga nëpunësit civilë më të vegjël besonin se përfshirja e tyre në disa nga këto ngjarje lejohej duke pasur parasysh pjesëmarrjen e drejtuesve të lartë. Udhëheqja e lartë në qendër, politike dhe zyrtare, duhet të mbajë përgjegjësi për këtë frymë negative.”
“Duket se ia hodhëm paq”
Kjo u bë e njohur si festa me titullin “Sillni pijen tuaj” dhe raporti i Grey zbulon se pijet në kopshtin e selisë së qeverisë Nr .10 ishin planifikuar nga zyrtarët për disa ditë, me paralajmërime për shkeljen e rregullave.
Një zyrtar i paidentifikuar i qeverisë njoftoi një javë përpara ngjarjes më 20 maj 2020 se: “Shihet se do të jetë mot i mirë javën e ardhshme, kështu që a do të bëjmë një festë me pije nën rregullat e distancimit shoqëror në kopsht të mërkurën ose të enjten?”
Një zyrtar i dytë iu përgjigj: “Festa mund të jetë e hapur për këdo tjetër që është në Nr. 10 atë ditë”.
Në mesazhet e mëtejshme diskutohet se kush do të “dalë dhe të marrë pijet”, organizmi i tavolinave dhe thuhet se ngjarja “tingëllon si shumë argëtuese”. Aty u kërkohet njerëzve që “të mos ecin përreth duke tundur shishet e verës” në orën 17:00 teksa ishte koha kur konferenca për shtyp në Downing Street përfundoi.
Martin Reynolds, sekretari kryesor i kryeministrit Johnson caktoi ngjarjen dhe u kërkoi kolegëve “të ftojnë këdo që është në zyrat e tyre. Një zyrtar gjithashtu pzeti stafin e tij, nëse mund t’i sugjeronte që ata të sillninn pije alkoolike!
“Nuk jam i sigurt se do të kemi mjaftueshëm”, tha Reynolds përpara të dërgonte ftesën e tij tashmë famëkeqe me e-mail për rreth 200 punonjës.
Lee Cain, drejtori i komunikimit në Nr. 10 i tha Reynolds se “jam i sigurt se do të shkojë mirë”, por shtoi: “Një ftesë për 200 persona për të pirë në kopshtin e numrit 10 është disi një rrezik”.
Një zyrtar tjetër i nivelit të drejtorit nuk pranoi, duke thënë se festa nuk ishte një ide e mirë dhe Cain i tha Greit se ai e këshilloi verbalisht Reynolds të anulonte ngjarjen, por Grey nuk gjeti asnjë provë që Cummings kishte protestuar me shkrim, siç ka pretenduar që atëherë.
Grey tha se rreth 30 deri në 40 njerëz morën pjesë në festën me pije, duke përfshirë kryeministrin për rreth 30 minuta, me shumicën e stafit që u largua deri në orën 23:00. Reynolds më vonë i tha një këshilltari special se “duket se ia hodhëm paq me pijet”.
Asnjë përmendje e festës “Abba” të Boris Johnson
Një lëshim befasues nga raporti i Grey është një përshkrim i detajuar i të ashtuquajturës festë Abba, që u mbajt në banesën e vetë Boris Johnson natën e 13 nëntorit 2020.
Ngjarja ndodhi pas njoftimit se ish-këshilltarët kryesorë të Johnson, Dominic Cummings dhe Lee Cain po largoheshin nga Numri 10. Pesë këshilltarë të posaçëm të qeverisë morën pjesë në ngjarje, thotë Grey, gjatë së cilës “ushqim dhe pije ishin në dispozicion”.
Vetë Johnson mbërriti rreth orës 20:00 me “të pranishmit që largoheshin në pika të ndryshme” gjatë natës.
Por Grey thotë se informacioni që ajo arriti të mblidhte për ngjarjen ishte “i kufizuar” pasi “procesi i marrjes së provave sapo kishte filluar kur Policia Metropolitane njoftoi hetimet e saj”.
Grey thotë se si rezultat ajo ndërpreu hetimet e saj për të shmangur një “paragjykim ndaj hetimit të policisë”.
Grey shton se kur policia përfundoi hetimin e saj, ajo mendoi nëse do të kryente ndonjë hetim të mëtejshëm për ngjarjen, por arriti në përfundimin se “nuk ishte e përshtatshme apo proporcionale për ta bërë këtë”.
Duke pasur parasysh pretendimet e Johnson se ngjarja ishte brenda rregullave, kjo tani ka të ngjarë të jetë pjesë e hetimit të privilegjeve nëse kryeministri mashtroi Dhomën e Komunëve.
Raporti zbarkon në Downing Street – por ende nuk ka asnjë fjalë për përmbajtjen e tij
Downing Street mori raportin e Sue Grey rreth orës 10:20 të mëngjesit të sotëm.
Por disa elementë të raportit tashmë janë duke u filtruar. Ka 37 faqe tekst, të ndjekur nga nëntë fotografi. Gjashtë nga ato foto thuhet se përshkruajnë festën e largimit të Lee Cain, drejtorit të komunikimit të Boris Johnson, në nëntor 2020. Kjo është e njëjta festë që ITV Neës kishte nxjerrë fotografi në fillim të kësaj jave.
Dhe ne gjithashtu dimë, tashmë, se disa nga ato që Johnson do të thotë në fjalimin e kësaj pasdite. Ai pritet të thotë: “Kam porositur publikimin e këtij raporti për të vendosur drejtësi dhe për të na lejuar të gjithë të ecim përpara. Unë pranoj përgjegjësinë e plotë për dështimet e mia. Jam i përulur nga e gjithë përvoja. Ne kemi marrë mësimin tonë.”
Është e qartë, pra, loja kryesore e Johnson sot do të jetë pendimi. Disa në qeveri kishin dashur që ai të ishte më sfidues për domosdoshmërinë – siç e shohin ata – për të kaluar në çështje më të mëdha. Por ekipi i kryeministrit ka të ngjarë të ketë llogaritur se duke bërë një gjë të tillë thjesht do të antagonizonte edhe më tej deputetët e zhgënjyer konservatorë.
Simon Case për të qëndruar në post
Nëpunësi më i lartë civil i Britanisë nuk po largohet nga posti i tij për shkak të sagës së festave në Downing Street.
Simon Case, sekretari i kabinetit, pati një bisedë të shkurtër me Boris Johnson këtë mëngjes, në të cilën ai i tha kryeministrit se nuk do të jepte dorëheqjen. Casit iu tha nga ana tjetër se ai nuk do të shkarkohej.
Raporti pritet ta bëjë të vështirë leximin për Case, i cili filloi punën e tij në moshën jashtëzakonisht të re, 41-vjeçare në fund të vitit 2020. Ai është në mesin e disa zyrtarëve të lartë që pritet të kritikohen me emër për mosbërjen e mjaftueshme për të trajtuar kulturën që kishte zënë vend në selinë e qeverisë.
Ishte menduar që Case të dorëzonte këtë raport, jo Sue Grey. Case fillimisht ishte ngarkuar me hetimin e tubimeve për thyerjen e bllokimeve, por u tërhoq menjëherë në dhjetor pasi The Times zbuloi se ai kishte qenë i pranishëm kur zyra e tij organizoi një festë Krishtlindjesh në 2020. Ngjarja u hetua nga policia, por Case nuk u gjobit.
Konferenca e mëngjesit të sotëm se Case është i sigurt pasqyron faktin se kryeministri ka bërë tashmë ndryshimet e personelit që ai beson se ishin të nevojshme për të filluar nga e para. Në fillim të këtij viti ai zëvendësoi shefin e tij të kabinetit, drejtorin e tij të komunikimit dhe sekretarin kryesor privat. Johnson mendon qartë se kjo ishte e mjaftueshme. Nëse raporti do ta lejojë atë të mbajë atë linjë është një çështje tjetër.
Mbrojtja konservatore fillon herët
Prisni të shihni shumë ministra të kabinetit që nxitojnë të dalin në mbrojtje të kryeministrit mbi raportin e Sue Grey sot (shkruan Henry Zeffman).
Si ministër në raundin e mëngjesit të intervistave, George Eustice kishte detyrën e palakmueshme për të mbrojtur Boris Johnson përpara se të publikohej raporti.
Sekretari i Mjedisit pranoi disa gabime. “Është e qartë se ajo që ndodhi në Numrin 10 është një kulturë e zhvilluar ku ata punonin atje, ishte vendi i tyre i punës dhe kishte raste kur ata pinin një pije në fund të ditës”, tha ai për Times Radio.
“Kufiri midis asaj që ishte e pranueshme dhe asaj që nuk ishte u mjegullua dhe ky ishte një gabim dhe Sue Grey e theksoi këtë në raportin e saj të parë të ndërmjetëm dhe mendoj se ajo pothuajse me siguri do të thotë më shumë për këtë kur të dalë raporti i saj përfundimtar. Vetë Kryeministri e ka pranuar këtë dhe e pranon se sigurisht që ka pasur dështime dhe për këtë arsye duhet të ketë disa ndryshime në mënyrën e drejtimit të vendit.”
Por Eustice sugjeroi që faji duhet të përhapet shumë më gjerë se vetëm te figura e Kryeministrit. “Ka përgjegjësi në shumë nivele të ndryshme,” tha ai.
“Ka pasur dështime të njerëzve që u takon të ndërhyjnë dhe të thonë se kjo nuk duhet të ndodhë. Kjo është arsyeja pse kryeministri po ndryshon të gjithë mënyrën se si drejtohet Downing Street”.
