Në kohën që pushtimi rus i Ukrainës po vazhdon pa shenja se do të ketë fund, uniteti shumë i festuar i NATO-s përballet me tendosje të reja, kur liderët do të mblidhen për samitin e tyre vjetor këtë javë në Vilnius, Lituani.
Aleanca më e madhe e sigurisë në botë po përpiqet të arrijë një marrëveshje për pranimin e Suedisë si anëtarin e saj të 32-të.
Shpenzimet ushtarake nga vendet anëtare mbeten prapa synimeve të kahershme. Një paaftësi për të bërë kompromis se kush duhet të shërbejë si udhëheqësi i ardhshëm i NATO-s detyroi një zgjatje tjetër të mandatit të sekretarit të Përgjithshëm aktual për një vit shtesë.
Ndoshta pyetjet më të vështira janë se si Ukraina duhet të lehtësohet për hyrjen në NATO. Disa thonë se pranimi i Ukraina do të përmbushte një premtim të bërë vite më parë dhe se do të ishte një hap i domosdoshëm për të penguar agresionin rus në Evropën Lindore.
Të tjerë kanë frikë se do të shihet si një provokim që mund të çojë në një konflikt edhe më të gjerë.
Grindjet mes miqve nuk janë të rralla, por katalogu aktual i mosmarrëveshjeve zbehet në krahasim me frikën e kaluar se Donald Trump do t’i kthente shpinën aleancës gjatë presidencës së tij.
Por sfidat aktuale vijnë në një moment kur Biden dhe homologët e tij janë investuar shumë në demonstrimin e harmonisë midis anëtarëve.
“Çdo çarje, çdo mungesë solidariteti ofron një mundësi për ata që do ta kundërshtonin aleancën,” tha Douglas Lute, ambasador i SHBA në NATO nën Presidentin Barack Obama.
Presidenti rus Vladimir Putin është i etur për të shfrytëzuar ndarjet ndërsa lufton për të fituar terren në Ukrainë, si dhe përballet me sfida politike në vend, duke përfshirë pasojat e një revolte të shkurtër nga grupi mercenar Ëagner.
Lufta në Ukrainë e ka rigjallëruar NATO-n, e cila u krijua në fillim të Luftës së Ftohtë si një mburojë kundër Moskës. Anëtarët e NATO-s kanë dërguar pajisje ushtarake në Ukrainë për ta ndihmuar atë për kundërsulmimin e saj, ndërsa Finlanda i dha fund një historie mosangazhimi për t’u bërë anëtari i 31-të i NATO-s.
“Unë mendoj se është e përshtatshme të shikojmë të gjithë suksesin,” i tha Associated Press udhëheqësi republikan i Senatit Mitch McConnell i Kentakit.
“Mendoj se pushtimi ka forcuar NATO-n – pikërisht e kundërta e asaj që parashikonte Putini.”
Ai vuri në dukje zhvendosjen e Gjermanisë drejt një politike më të fuqishme të mbrojtjes, si dhe rritjen e shpenzimeve ushtarake nga vendet e tjera.
Testi i fundit i solidaritetit të NATO-s erdhi të premten me atë që Biden tha se ishte një “vendim i vështirë” për të ofruar municione thërrmuese për Ukrainën.
Më shumë se dy të tretat e anëtarëve të aleancës e kanë ndaluar këtë armë sepse ajo ka një histori për shkaktimin e shumë viktimave civile.
SHBA, Rusia dhe Ukraina nuk janë në mesin e më shumë se 120 vendeve që nuk kanë nënshkruar një konventë që ndalon përdorimin e bombave.
Sa i përket hyrjes së mundshme të Ukrainës në NATO, aleanca tha në 2008 se Kievi përfundimisht do të bëhej anëtar. Që atëherë, pak veprime janë ndërmarrë drejt këtij qëllimi. Putin pushtoi pjesë të Ukrainës në vitin 2014 dhe më pas u përpoq të pushtonte kryeqytetin në vitin 2022.
“Një zonë gri është një dritë jeshile për Putinin,”- tha Daniel Fried, një ish-ambasador i SHBA në Poloni, i cili tani është një anëtar i shquar në Këshillin Atlantik.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy, bëri thirrje për një sinjal të unifikuar nga NATO për Ukrainën dhe që vendi i tij t’i bashkohet aleancës.
SHBA dhe Gjermania këmbëngulin se fokusi duhet të jetë në furnizimin me armë dhe municione për Ukrainën, në vend që të ndërmarren hapa më provokues si ai dhënies së një ftese zyrtare për t’u bashkuar me NATO-n.
Vendet në krahun lindor të NATO-s – Estonia, Letonia, Lituania dhe Polonia – duan garanci më të forta për anëtarësimin e ardhshëm.
Në qendër të vëmendjes në Vilnius do të jetë edhe presidenti turk, Rexhep Tajip Erdogan, i cili është pengesa kryesore në përpjekjet e Suedisë për t’u bashkuar me NATO-n.
Erdogan e akuzon Suedinë se është shumë e butë ndaj demonstratave anti-islamike dhe grupeve militante kurde që kanë zhvilluar një kryengritje të gjatë në Turqi. Apnews
