Mohammad Eslami, kreu i Organizatës së Energjisë Atomike të Iranit dhe njëherësh nënpresident i vendit, ka pranuar publikisht se disa nga objektet bërthamore të Iranit u dëmtuan rëndë nga sulmet ajrore amerikane të kryera më 22 qershor.
Në një intervistë për Sky News në Vjenë, ai konfirmoi se impiantet në Fordow, Natanz dhe Isfahan u goditën nga bombarduesit amerikanë B-2 Spirit, të cilët përdorën bomba shkatërruese bunkerësh me peshë 13,600 kg.
Këto sulme, të koduara si “Operacioni Heakri i Mesnatës”, u kryen në orët e para të mëngjesit dhe përfshinë edhe raketa Tomahawk të lëshuara nga anije amerikane në ujërat jugore të Iranit.
Imazhet satelitore treguan dëme të konsiderueshme në objektet e pasurimit të uraniumit, veçanërisht në Natanz, por për shkak të pozicionimit të tyre nën malet Zagros, vlerësimi i plotë i dëmeve mbetet i vështirë.
“Përqindja e pasurimit nuk është domosdoshmërisht për armët kur është e lartë. Ne kemi nevojë për pasurim më të lartë për ndjeshmëritë dhe mjetet tona të matjes me saktësi.”
“Askush nuk po na i shet këto artikuj. Ne kemi qenë nën sanksione për vite me radhë. Ne kemi nevojë për këto produkte për sistemin e sigurisë së reaktorëve tanë dhe për proceset e ndjeshme që përdoren për menaxhimin e reaktorëve tanë.”
Ekspertët sugjerojnë se struktura gjeologjike e zonës, përfshirë gurin gëlqeror dhe dolomitin, mund të ketë amortizuar pjesërisht valët e shpërthimit. Megjithatë, zyrtarët amerikanë dhe izraelitë pretendojnë se operacioni ka dëmtuar ndjeshëm kapacitetin bërthamor të Iranit, duke e kthyer mbrapa për disa vite.
Menjëherë pas sulmeve, ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araghchi, pranoi se sulmet shkaktuan “dëme të tepërta dhe serioze”, ndonëse udhëheqësi suprem, Ajatollah Ali Khamenei, më herët kishte deklaruar se programi bërthamor nuk ishte penguar.
Araghchi konfirmoi se nuk ka plane për të rinisur bisedimet me SHBA-në, duke theksuar se qeveria iraniane po shqyrton një qasje të re diplomatike që do të jetë në interes të popullit iranian.
Ai gjithashtu paralajmëroi se sulmet do të kenë pasoja të përhershme dhe i cilësoi ato si veprime të paligjshme dhe kriminale.
Mohammad Eslami mbrojti të drejtën e Iranit për të zhvilluar kapacitet bërthamor për qëllime paqësore, duke kundërshtuar akuzat perëndimore për qëllime ushtarake.
Ai tha se përqindja e pasurimit të uraniumit nuk është domosdoshmërisht për armë, por për nevoja teknike dhe shkencore, si sistemet e sigurisë së reaktorëve dhe pajisjet e matjes me saktësi.
Ai theksoi se Irani është nën sanksione prej vitesh dhe nuk ka akses në pajisjet që i nevojiten, prandaj është i detyruar t’i prodhojë vetë.
Eslami refuzoi mundësinë e bisedimeve të drejtpërdrejta me SHBA-në, duke e cilësuar atë si një armik që ka kryer padrejtësi të mëdha ndaj Iranit që nga Revolucioni Islamik.
Ai akuzoi qeverinë amerikane për premtime të pambajtura dhe për braktisjen e tryezës së negociatave, duke thënë se nuk ka më besim për të biseduar me një armik të tillë.
Ndërkohë, vendet evropiane si Franca, Gjermania dhe Britania e Madhe kanë kërkuar rivendosjen e sanksioneve ndaj Iranit nëse nuk ndërmerren hapa urgjentë për të shpëtuar marrëveshjen bërthamore të vitit 2015, e cila skadon në tetor.
Këto hapa përfshijnë rikthimin e aksesit për inspektorët e OKB-së dhe rifillimin e bisedimeve me SHBA-në. Irani pritet të zhvillojë bisedime me vendet evropiane gjatë Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork këtë javë.
