Bosnja kujton sot 25 vjetorin e masakrës së Srebrenicës, gjenocidin e vetëm të deklaruar në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.
Ekzekutimi në korrik të 1995 i mbi 8,000 burrave dhe djemve myslimanë boshnjakë po përkujtohet në një seri ngjarjesh. Do të ketë gjithashtu një rivarrim të trupave të identifikuar kohët e fundit të nëntë viktimave në një varrezë përkujtimore jashtë qytetit, në Bosnjën lindore.
Masakra e Srebrenicës është episodi i vetëm i luftës së Bosnjës 1992-95 që përkufizohet si gjenocid. Pas vrasjes së mijëra muslimanëve të Srebrenicës, serbët hodhën trupat e tyre në varreza të shumta masive të shpërndara në tërë Bosnjën Lindore, në përpjekje për të fshehur krimin.
Pjesët e trupit ende gjenden në varreza masive dhe janë duke u bashkuar dhe identifikuar përmes analizave të ADN-së. Pothuajse 7,000 nga të vrarët janë gjetur dhe identifikuar.
Viktimat e reja të identifikuara varrosen çdo vit në 11 korrik, përvjetorin e ditës kur filluan vrasjet në 1995.
Mijëra vizitorë zakonisht ndjekin shërbimin përkujtimor dhe funeralet, por këtë vit vetëm një numër i vogël i të mbijetuarve do të lejohen në varreza për shkak të pandemisë së koronavirusit.
Dhjetëra liderë botërorë, përfshirë kryeministrin kanadez, Justin Trudeau, liderin spanjoll, Pedro Sánchez, sekretarin e shtetit të SHBA, Mike Pompeo dhe Prince Charles, do të drejtojnë ceremoninë përkujtimore në video mesazhe të regjistruara.
Po ashtu sot, Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, Boris Johnson dhe sekretari i jashtëm, Dominic Raab, i kujtuan viktimat. Johnson tha në një video të postuar në Twitter: “Unë dua të bashkohem me ju edhe një herë në vajtimin e viktimave të atyre ngjarjeve të tmerrshme dhe të qëndroj me familjet në luftën e tyre për drejtësi.
“Si në shumë raste nga ky konflikt që solli dhunë dhe shkatërrim në Ballkanin Perëndimor, shumë familje ende nuk e dinë se çfarë ndodhi me të dashurit e tyre. Shumë autorë ende nuk mbajnë në përgjegjësi.
“Dhe ka nga ata që do të preferonin të harronin ose mohonin madhësinë e asaj që ndodhi. Ne nuk duhet të lejojmë që kjo të ndodhë. Ne ia kemi borxh viktimave dhe brezave të ardhshëm ta kujtojnë Srebrenicën dhe të sigurohemi që ajo të mos ndodhë kurrë më.”
Raab tha në një deklaratë: “Në 25 vjetorin e gjenocidit të Srebrenicës, ne kujtojmë viktimat dhe dhimbjet e familjeve të tyre.
“Gjatë kohës që kam kaluar në Hagë midis 2003 dhe 2006, duke ndjekur ata që ishin përgjegjës për këtë kapitull të errët në historinë evropiane, unë kujtohem çdo ditë për egërsinë e rëndë të kryer kundër të pafajshmëve.
“Mbretëria e Bashkuar është e vendosur të përfundojë pandëshkueshmërinë dhe të ndihmojë në rindërtimin e atyre vendeve të prekura – siç tregon demonstrimi i angazhimit tonë për ICC dhe investimet e Mbretërisë së Bashkuar dhe mbështetjen për Bosnjën.”
Johnson, megjithatë, po përballet me thirrje nga 30 deputetë për të kërkuar falje për komentet që bëri në Spectator në 1997 në lidhje me gjenocidin. Në një letër drejtuar kryeministrit, grupi ndër-partiak i drejtuar nga laburisti Tony Lloyd shkruante: “Në 1997, kur ishe kolumnist politik për Spectator, ti shkrove një artikull duke sfiduar mbështetjen e Bianca Jagger për ndërhyrje më të drejtpërdrejtë kundër ushtrisë serbe në luftën në Bosnje.
“Ju shkruat: “Mirë, unë them, fati i Srebrenicës ishte i tmerrshëm. Por, edhe myslimanët nuk ishin tamam engjëj”. “Ndërsa përkujtojmë 25 vjetorin e mizorisë, është e paimagjinueshme që të ndiqni publikisht ngjarje përkujtimore kombëtare, pa kërkuar falje për komente të tilla.”
Një zëdhënëse e qeverisë tha: “Ky citim është marrë qartë jashtë kontekstit. Kryeministri, gjatë 25 viteve të fundit, ka dënuar vazhdimisht gjenocidin e Srebrenicës si një nga krimet më të këqija në histori.”/The Guardian
